Từ Sông ra Biển
Samer Abu Hawwash
Lan Anh dịch từ bản tiếng Anh của Huda Fakhreddine
Văn bản gốc:
Samer Abu Hawwash, “From the River to the Sea,” trans. Huda Fakhreddine, LitHub, April 1, 2024, https://lithub.com/from-the-river-to-the-sea-a-poem-by-samer-abu-hawwash-translated-by-huda-fakhreddine/
—
mỗi phố, mỗi nhà, từng phòng, từng cửa sổ, ban công, mỗi bức tường, viên đá, mỗi muộn phiền, mỗi từ, mỗi chữ, mỗi thầm thì, mỗi chạm, mỗi liếc, mỗi hôn, mỗi cái cây, ngọn cỏ, mỗi lệ, mỗi thét, mỗi khí, mỗi hi vọng, thỉnh cầu, mỗi bí mật, mỗi giếng, mỗi nguyện xin, mỗi bài ca, bản ballad, mỗi cuốn sách, trang giấy, mỗi sắc, mỗi ánh, mỗi mây, mỗi mưa, hột mưa, hạt mồ hôi, mỗi ngọng nghịu, lắp bắp, mỗi yamma, mẹ, mỗi yaba, cha, mỗi bóng, mỗi sáng, từng tay nhỏ tô vào sổ nhỏ một cái cây, căn nhà hay con tim hay một gia đình có ba mẹ, anh chị em, và thú nuôi, mỗi ngóng đợi, mỗi khả năng, từng lá thư giữa hai người tình đã đến hay chẳng đến, từng hơi thở yêu tan vào mây xa, từng khắc tuyệt vọng trên muôn ngả, mỗi va li nằm nóc tủ, mỗi thư viện, từng giá sách, mỗi tháp giáo đường, từng tấm thảm, mỗi hồi chuông nhà thờ, từng tràng mân côi, mỗi ngợi thánh, mỗi lai đáo, biệt từ, mỗi Chào Buổi Sáng, mỗi Ơn Chúa, ‘ala rasi, ân hạnh của tôi, hill ‘an sama’i, để tôi yên, mỗi tảng đá, từng đợt sóng, từng hạt cát, mỗi kiểu tóc, từng mặt gương, và liếc nhìn trong gương, mỗi mèo, mỗi meo, mỗi lừa vui, mắt lừa buồn, mỗi cái nồi, và làn hơi bốc lên từ đó, mỗi mùi thơm, từng cái bát, mỗi xếp hàng vào lớp, từng đôi giày đi học, mỗi tiếng chuông reo, bảng đen, mẩu phấn, mỗi bộ đồng phục, mabruk ma ijakum, mừng bé chào đời, y ‘awid bi-salamtak, thành kính phân ưu, ‘ayn al- ḥasud tibla bil-‘ama, xin cho kẻ đố kỵ nếm đày đọa mù loà, mỗi tấm ảnh, từng người trong ảnh, mỗi niyyalak, thật may thay, ishta’nalak, khôn nguôi thương nhớ, mỗi hạt lúa mỳ ủ trong họng chim, mỗi lọn tóc, rối tóc, mỗi tay, mỗi chân, từng trái bóng, mỗi ngón tay, từng cái móng, mỗi xe đạp, và người đi xe, cùng làn gió lướt, mỗi đùa xấu, đùa ác, mỗi rộ cười, mỉm cười, mỗi tiếng rủa, mỗi ước ao, mỗi trận ẩu đả, mỗi sitti, bà, mỗi sidi, ông, mỗi đồng cỏ, mỗi bông, mỗi cây, từng khóm xanh, ô liu, cam, từng bông hồng nhựa phủ bụi trên mặt bàn bỏ hoang, mỗi chân dung người tử đạo treo tường từ muôn thuở, từng bia mộ, mỗi chương kinh, từng khổ kinh, mỗi tụng ca, ḥajj mabrur wa sa ‘yy mashkur, cầu cho chuyến hành hương ḥajj và công sức của người được ân thưởng, yalla tnam yalla tnam, mỗi tiếng hát ru, mỗi gấu bông đỏ cho Valentine, mỗi dây phơi, váy ngắn, bộ đầm mừng rỡ bung xòe, mỗi quần rách, áo len đan dệt bao ngày, mỗi cái cúc, cây đinh, mỗi khúc ca, điệu ballad, mỗi tấm gương, cái kẹp, băng ghế, chiếc kệ, mỗi cơn mơ, ảo ảnh, mỗi hy vọng, thất vọng, mỗi tay này cầm tay nọ, từng bàn tay đơn, mỗi suy nghĩ vụn, gợn ý lành, thoáng thất kinh, mỗi rì rào, xao động, mỗi phố, mỗi nhà, mỗi phòng, mỗi ban công, mỗi mắt, mỗi lệ, mỗi từ, mỗi chữ, mỗi tên, mỗi giọng, mỗi tên, mỗi nhà, mỗi tên, mỗi gương mặt, mỗi tên, mỗi áng mây, mỗi tên, mỗi bông hồng, mỗi tên, mỗi ngọn cỏ, mỗi tên, mỗi con sóng, mỗi hạt cát, mỗi phố, mỗi hôn, mỗi ảnh, mỗi mắt, mỗi lệ, mỗi yamma, mỗi yaba, mỗi tên, mỗi tên, mỗi tên, mỗi tên, mỗi tên, mỗi tên, mỗi tên, mỗi tên, tất cả…
—
Ghi chú của dịch giả: Bản dịch đầu tiên của bài thơ này, đọc trong đêm thơ Tiếng vọng Hoà bình (Echo of Peace), giữ nguyên cấu trúc lặp như trong bản tiếng Anh. Tuy nhiên, do cảm quan của dịch giả rằng âm “mỗi” trong tiếng Việt nghe nặng hơn âm “every” trong tiếng Anh, nên bản dịch này biến hoá phép lặp để lắng nghe âm thanh tiếng Việt.
Tôi đọc được bài thơ này khi cuộc diệt chủng đối với người Palestine vẫn đang diễn ra. “Chúng tôi không phải là những con số” (We are not numbers), người Palestine nói vậy. Nếu đã đọc bài thơ này, mời bạn nghe thêm những câu chuyện từ người sống và người chết.
We are not numbers: https://www.instagram.com/we_are_not_numbers/
Martyrs of Gaza: https://x.com/GazaMartyrs
Samer Abu Hawwash là tác giả và dịch giả người Palestine. Ông sinh ra tại Lebanon (Li Băng) trong một gia đình người Palestine đi tị nạn. Ông đã xuất bản mười tuyển tập thơ, với tập đầu tiên là Life is Printed in New York (1997). Ông còn dịch nhiều tác phẩm tiếng Anh hư cấu và phi hư cấu của các cây viết như Charles Bukowski, Langston Hughes, Jack Kerouac, Yann Martel, Hanif Kureishi, Denis Johnson và Marilynne Robinson.
Huda Fakhreddine là một người viết và dịch. Cô là tác giả của cuốn Metapoesis in the Arabic Tradition (Brill, 2015) và The Arabic Prose Poem: Poetic Theory and Practice (Edinburgh University Press, 2021), và là đồng biên tập của The Routledge Handbook of Arabic Poetry (Routledge, 2023). Tác phẩm phi hư cấu sáng tạo với tựa đề Zaman saghir taht shams thaniya (A Small Time Under a Different Sun) được Dar al-Nahda, Beirut xuất bản năm 2019. Cô là đồng dịch giả các tập Lighthouse for the Drowning (BOA editions, 2017), The Sky That Denied Me (University of Texas Press, 2020), Come Take a Gentle Stab (Seagull Books, 2021), và dịch giả của tập The Universe, All at Once (Seagull Books, sắp ra mắt). Các bản dịch thơ ca tiếng Ả Rập của cô xuất hiện trên World Literature Today, Protean Magazine, Mizna, Nimrod, ArabLit Quarterly, Michigan Quarterly Review, Asymptote và nhiều nơi khác. Cô giữ chức phó giáo sư văn học Ả Rập tại University of Pennsylvania.